ατμόσφαιρα (η)
Η λέξη ατμόσφαιρα δημιουργήθηκε στη γαλλική γλώσσα (atmosphère) από τις ΑΕ λέξεις ἀτμό(ς) + σφαῖρα, που σημαίνει «μπάλα από υδρατμούς».
Η ατμόσφαιρα είναι ο αέρας γύρω από τη Γη. Χωρίς αυτή δεν θα μπορούσαμε να αναπνεύσουμε, ο πλανήτης μας θα ήταν παγωμένος ή καυτός και δεν θα υπήρχε ζωή.
στρώμα από αέρια γύρω από τη Γη που μας δίνει οξυγόνο, μας προστατεύει από τον Ήλιο και ελέγχει τον καιρό
μίγμα αερίων που περιβάλλει τη Γη, απορροφά τη θερμότητα του ήλιου, επιτρέπει στα φυτά και τους ζωντανούς οργανισμούς να αναπνέουν και δημιουργεί τα καιρικά φαινόμενα και το κλίμα
σύσταση της ατμόσφαιρας: μπορεί να λέμε ότι η ατμόσφαιρα είναι ο αέρας της Γης, στην πραγματικότητα όμως αποτελείται από διάφορα αέρια: 78% άζωτο, 21% οξυγόνο και 1% άλλα αέρια, όπως διοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο, ήλιον και υδρατμούς
στρώματα της ατμόσφαιρας: μπορεί να λέμε ότι η ατμόσφαιρα είναι ένα στρώμα αερίων γύρω από τη Γη, στην πραγματικότητα όμως αποτελείται από 5 στρώματα
τροπόσφαιρα: το πιο πυκνό στρώμα της ατμόσφαιρας που βρίσκεται πιο κοντά στην επιφάνειας της Γης. Εκεί υπάρχει περισσότερο οξυγόνο και εκδηλώνονται τα καιρικά φαινόμενα. Η θερμοκρασία πέφτει όσο ανεβαίνουμε πιο ψηλά στην τροπόσφαιρα.
στρατόσφαιρα: το επόμενο στρώμα της ατμόσφαιρας μετά την τροπόσφαιρα. Είναι ξηρό με πολύ λίγους υδρατμούς και η θερμοκρασία ανεβαίνει όσο πάμε πιο ψηλά. Περιλαμβάνει το όζον, ένα πολύ σημαντικό αέριο που εμποδίζει μεγάλο μέρος της ακτινοβολίας του Ήλιου να βλάψει τη ζωή στη Γη.
μεσόσφαιρα: το πολύ ψυχρό στρώμα μετά τη στρατόσφαιρα. Η ατμοσφαιρική πίεση πέφτει πολύ και είναι δύσκολο να αναπνεύσουμε. Όμως εξακολουθεί να υπάρχει αέρας.
θερμόσφαιρα: το επόμενο στρώμα μετά τη μεσόσφαιρα με πάρα πολύ υψηλές θερμοκρασίες Επειδή όμως δεν υπάρχουν πολλά μόρια αέρα να μεταφέρουν τη θερμότητα, εμείς θα τον νιώθαμε παγωμένο! Η θερμόσφαιρα μας φέρνει πιο κοντά στο διάστημα. Εκεί βρίσκονται πολλοί από τους δορυφόρους που περιφέρονται γύρω από τη Γη.
εξώσφαιρα: το ανώτερο στρώμα με τη μεγαλύτερη έκταση που χωρίζει την ατμόσφαιρα από το διάστημα. Αποτελείται κυρίως από αέρια όπως το υδρογόνο και το ήλιον, δηλαδή υπάρχει πάρα πολύ λίγος αέρας.
Ατμόσφαιρα λέγεται και η μονάδα μέτρησης της πίεσης των αερίων.
ατμοσφαιρική πίεση
ατμοσφαιρική ρύπανση
κλίμα, διάστημα, Ήλιος, θερμοκρασία, πίεση, έλξη, φως, ορυκτά καύσιμα, ρύπανση, καιρός, κλίμα, μόριο, ύλη
Η δροσιά που νιώθεις στο πρόσωπό σου όταν κάνεις ποδήλατο είναι μια απόδειξη ότι υπάρχει ατμόσφαιρα.
Η ατμόσφαιρα μοιάζει με μια μεγάλη προστατευτική ασπίδα γύρω από τη Γη. Μας προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου και κρατάει τη συνολική θερμοκρασία της Γης σχετικά σταθερή τη μέρα και τη νύχτα.
Ο καιρός εξαρτάται από την κατάσταση της ατμόσφαιρας: τη θερμοκρασία, την ατμοσφαιρική πίεση, τον άνεμο, την υγρασία και τα σύννεφα. Το ίδιο και το κλίμα.
Τίμος: Ξέρεις γιατί η ατμόσφαιρα δεν «φεύγει» στο διάστημα; Επειδή η βαρύτητα συγκρατεί τα αέριά της μαζί!
Πολλά ουράνια σώματα έχουν ατμόσφαιρα! Όμως η σύσταση της ατμόσφαιρας είναι διαφορετική, γι’ αυτό δεν υπάρχει ζωή όπως την ξέρουμε στη Γη. Για παράδειγμα, η ατμόσφαιρα του πλανήτη Άρη αποτελείται από 95% διοξείδιο του άνθρακα και δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε!
Η τροπόσφαιρα αποτελεί περίπου το 80% της μάζας της ατμόσφαιρας! Είναι το πιο πυκνό στρώμα της ατμόσφαιρας και εκείνο με τους περισσότερους υδρατμούς και άρα με τα περισσότερα σύννεφα! Η θερμοκρασία είναι υψηλότερη κοντά στη θάλασσα και χαμηλότερη στην κορυφή ενός βουνού.
Στη στρατόσφαιρα οι ακτίνες του Ήλιου διασπούν τα μόρια του οξυγόνου (O2) και δημιουργείται το όζον (O3). Το στρώμα όζοντος λειτουργεί σαν ασπίδα που απορροφά μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας, πριν φτάσει στη Γη.
Τα αεροπλάνα πετούν συνήθως ανάμεσα στην τροπόσφαιρα και τη στρατόσφαιρα, επειδή εκεί υπάρχουν λιγότερες διαταράξεις.
Στη μεσόσφαιρα καταστρέφονται οι μετεωρίτες που πλησιάζουν τη Γη.
Στη θερμόσφαιρα δημιουργείται και το φαινόμενο «σέλας», επειδή μόρια του Ήλιου συγκρούονται με τα μόρια των αερίων της ατμόσφαιρας και μας δίνουν εντυπωσιακά πολύχρωμα φώτα στον ουρανό. Το οξυγόνο εκπέμπει πράσινο και κόκκινο φως και το άζωτο μπλε και μοβ.
Στην εξώσφαιρα η βαρύτητα είναι τόσο μικρή που τα λιγοστά μόρια των αερίων «δραπετεύουν» στο διάστημα. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει ένα ξεκάθαρο όριο ανάμεσα στην ατμόσφαιρα της Γης και το διάστημα. Άλλοι επιστήμονες θεωρούν την εξώσφαιρα το ανώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας και άλλοι τη θερμόσφαιρα.
Όταν μιλάμε για την ατμόσφαιρα της Γης, η λέξη χρησιμοποιείται στον ενικό αριθμό, ενώ όταν μιλάμε για τις ατμόσφαιρες άλλων πλανητών χρησιμοποιείται στον πληθυντικό.
ο αέρας μέσα σε έναν κλειστό χώρο
Μόλις ο Τίμος γνώρισε την Ιβάνα αμέσως δημιουργήθηκε μια φιλική ατμόσφαιρα μεταξύ τους. Μέσα λίγες μέρες έγιναν οι καλύτεροι φίλοι!
| Αγγλική |
| atmosphere |
| Αλβανική |
| Atmosferë |
| Αραβική |
| الهواء |
| Ρωσική |
| атмосфера |
| Τούρκικη |
| atmosfer |
| Κινεζική |
| 大气 |
| Ουκρανική |
| атмосфера |
Μαθαίνουμε περισσότερα για τα στρώματα της ατμόσφαιρας εδώ.
Διαβάζουμε το άρθρο και συζητάμε στην τάξη: πώς ο καύσωνας αύξησε το όζον στην ατμόσφαιρα;
α) Σε μια λεκάνη με νερό βυθίζουμε αναποδογυρισμένο ένα διαφανές πλαστικό ποτήρι. Παρατηρούμε ότι το νερό εισχωρεί μέσα στο ποτήρι μέχρι κάποιο ύψος και όχι μέχρι πάνω.
β) Με μια καρφίτσα τρυπάμε το πάνω μέρος του βυθισμένου ποτηριού. Παρατηρούμε φυσαλίδες να φεύγουν από το ποτήρι, ενώ ταυτόχρονα το νερό εισχωρεί μέσα στο ποτήρι μέχρι πάνω.
Δες τις σχετικές εικόνες από το πείραμα εδώ
Παρακολουθούμε το βίντεο και συζητάμε στην τάξη: γιατί περιστρέφεται η ατμόσφαιρα;
Διαβάζουμε το άρθρο και συζητάμε στην τάξη: πού τελειώνει η ατμόσφαιρα και πού ξεκινάει το διάστημα; Υπάρχει μόνο μια απάντηση;